İngiliz bankacılık düzenleme kurulu (FSA) “reverse stress”i uygulamaya koyarken, bankacılar FSA’i tatmin edecek senaryolar oluşturmakta zorlanıyor. Bankaları, olasılığı çok düşük, şiddeti çok yüksek olabilecek olaylar karşısında hazırlıklı olmaya zorlayacak çalışmalarda ele alınan konuları ve olası senaryoları listeledik.

• Domuz gribi, kuş gribi veya benzeri bir başka hastalık salgını sonucunda özellikle banka çalışanlarının büyük çoğunluğunun işe gelememesi hatta kaybedilmesi halinde banka hizmet vermeye nasıl devam edebilir, ATM’ler işletilmeye nasıl devam edebilir.
• Latin Amerika ya da başka benzeri bir ortamda gerçekleşecek bir askeri darbe, bankanın faaliyetlerini tehdit eden farklı bir yönetim şekli veya benzeri bir kurumun kurulması halinde bankanın operasyonlarına ne olabilir, ciddi miktarda paranın atıl kalması halinde neler yapılabilir.
• ABD ve Çin arasında yaşanabilecek ciddi anlamda bir kur savaşı, ticaret savaşı veya buna benzer bir durum olması halinde banka ne tür risklere maruz kalabilecektir.
• Geçtiğimiz sene yaşanan volkan patlaması ya da benzeri bir olay sonucunda tüm hava trafiğinin aylarca kapanması durumunda banka ne tür risklere maruz kalabilecektir.
• Gıda tedarik zincirinde fiyatlar, hastalık ya da kıtlık sebebi ile yaşanabilecek dalgalanmalar sonucunda yaşanabilecek sosyal kaos ortamında bankacılık ve ödeme sistemlerinin ayakta kalabilmesi nasıl mümkün olabilecektir.

İngiliz bankacıların FSA’deki risk planlamacıları çıldırmış, “risk planning gone mad” diye niteledikleri bu duruma Türkiye’den de gayet olası bir senaryo eklemek mümkün;
JICA, Japon Uluslarası Ortak Çalışma Ajansı’nın hazırladığı senaryolara göre, 7.7 Richter ölçeğinde beklenen deprem sonucu, İstanbul’da yaklaşık 90.000 kişi ölebilir, banka çalışanlarını kaybedebilir, ilk etapta ülkenin fiziki kayıpları, yıkılan binalar ve altyapı ile beraber 40 milyar doları aşabilir. Hastalık, tedarik zincirinin kesintiye uğraması, sosyal kaos ortamı yüksek derecede olası. Sanayinin ve servis sektörünün merkezi olması bir yana iki seneye kadar da finans sektörünün kalbi olacak olması ile beraber ekonomik olarak yaşanacak darbenin ölçüsü henüz öngörülememektedir.